Blog

15 augustus in Griekenland

01-Aug-2019

15 augustus is één van de belangrijkste religieuze feestdagen van Griekenland en een officiële vrije dag. Op deze dag viert men Maria Hemelvaart (Κοίμηση της θεοτόκου, lett.: het inslapen van de Moeder Gods). 'Dekapentavgoustos', zoals de dag in het Grieks wordt genoemd, wordt niet beschouwd als een dag van rouw, maar als een viering van vreugde over de vereniging van de moeder Maria met haar zoon. Het is tevens de naamdag van iedereen die naar de Maagd Maria vernoemd is, o.a.: Despina, Krista, Maria, Marika, Marios, Maritsa, Maroula, Mary, Panayiotis, Panayiota, Panos, Theotokis, Theotokia en Yiota.

Oorsprong

De officiële doctrine van de kerk stelt dat Maria aan het einde van haar leven op aarde, met lichaam en ziel, in de hemel werd aangenomen. Over hoe en waar Maria is heengegaan bestaan verschillende verhalen. Het staat niet in de bijbel vermeld, maar er zijn apocriefe geschriften over gevonden, die teruggaan tot de 3e eeuw. Sommige verhalen beweren dat ze in Jeruzalem stierf; anderen noemen het 'Huis van de Maagd Maria' bij de stad Efeze in het huidige Turkije, en weer anderen vermelden de plaats Gethsémané. De verhalen verschillen, maar er zijn enkele overeenkomsten. Zo werd de heilige Maria bezocht door de aartsengel Gabriël, die haar berichtte over haar naderende dood. Terwijl Maria zich biddend voorbereidde op haar overlijden, werden de apostelen op de hoogte gebracht. Johannes, die de zorg voor Maria op zich had genomen, zou als eerste aan het sterfbed van Maria verschenen zijn en vervolgens kwamen de anderen, behalve Thomas. Maria begroette de apostelen en beloofde hen dat welke ziel dan ook haar naam zal noemen niet beschaamd zal worden gemaakt, maar barmhartigheid en troost, begrip en vrijmoedigheid zal vinden in deze wereld en de volgende. De apostelen stonden aan haar bed toen ze 'in slaap viel'. Daarna verscheen Jezus, begeleid door een groot aantal engelen. Hij nam de heilige ziel van Maria, in doeken gewikkeld als een pasgeboren baby, in zijn armen en nam haar mee naar de hemel. Vervolgens werd het lichaam van Maria begraven. De apostel Thomas, die in het verre India gepredikt had, kwam 3 dagen na haar begrafenis om haar graf te bezoeken, maar het graf was leeg. Haar lijfelijke hemelvaart werd later bevestigd door een engel en door Maria zelf, toen ze later voor de apostelen verscheen.

Vasten

De grote dag wordt voorafgegaan door een 14-daagse vastenperiode. Wie vast, eet geen vlees, vis, eieren, melkproducten of olijfolie en drinkt geen wijn. Een uitzondering betreft 6 augustus, het feest van de Transfiguratie, waarbij het eten van vis is toegestaan. Hoewel staads minder Grieken streng vasten, zijn er nog steeds traditionele restaurants die in deze periode alleen maaltijden serveren, die overeenkomen met de regels van de vasten. Inktvis en schaaldieren mogen wel gegeten worden en op zaterdag en zondag is het gebruik van olijfolie en het drinken van wijn toegestaan. Bier mag doorgaans gedurende de hele vastenperiode gedronken worden.

Viering

Maria Hemelvaart wordt in heel Griekenland groots gevierd. Het is traditie voor Grieken om naar hun dorp of eiland, waar ze vandaan komen, terug te keren en daar Maria Hemelvaart te vieren met familie en vrienden. Op 14 augustus wordt in de kerken een avonddienst gehouden met gebed. Men feest aansluitend met zang, dans en uitgebreid eten en drinken. De volgende ochtend volgt een dienst met de Goddelijke Liturgie van Johannes Chrysostomos.
Een aantal plaatsen waar u een bijzondere Maria Hemelvaart viering kunt meemaken, zijn:

Tinos

De meest populaire viering vindt plaats op Tinos, waar de heiligste kathedraal van de Grieks-orthodoxe kerk, de Panagia Evangelistria, staat met een icoon van de Maagd Maria, die genezende eigenschappen zou hebben. Vanaf begin augustus komen grote aantallen pelgrims naar de kerk om de aanroepingen, die elke dag worden gehouden, bij te wonen. Aan de vooravond van de viering komt een groot aantal vertegenwoordigers van de regering, het leger en andere hoogwaardigheidsbekleders om hun eer te bewijzen. Er vinden achtereenvolgens een grote hiërarchische avonddienst, een aanroeping, een goddelijke liturgie en de heilige communie plaats. Op de ochtend van 15 augustus wordt er nogmaals een hiërarchische liturgie gehouden. Aansluitend werpen de officiële vertegenwoordiger van de regering, de admiraal van de Griekse marine en andere functionarissen, aan boord van een Grieks torpedoschip voor de haven van Tinos, kransen op het zeemansgraf van de Griekse kruiser Elli, die op 15 augustus 1940 net buiten de haven van Tinos tot zinken werd gebracht door een Italiaanse torpedo aanval. Vervolgens is er een processie terug naar de kerk, waarbij de icoon gedragen wordt door leden van de marine, gevolgd door delegaties van andere militaire korpsen en veiligheidsdiensten.

Patmos

Patmos staat wereldwijd bekend als een heilig eiland, want het is de plaats waar Johannes zijn Openbaringen schreef. Wanneer u op 14 augustus op Patmos bent, volg dan de processie, waarbij de vergulde ikoon van de Maagd Maria door monniken door de nauwe straatjes en steegjes van Chora gedragen wordt, terwijl de klokken van alle kerken onophoudelijk luiden. Er wordt een avonddienst gehouden in de kerk van Panagia Geranou op de top van een heuvel, waar aansluitend tot in de vroege uurtjes feest gevierd wordt met eten, drinken en muziek.

Kefalonia

Talloze gelovigen verzamelen zich elk jaar op 14 en 15 augustus op de binnenplaats van het Panagia Fidousa klooster in Markopoulo, vanwege een bijzonder fenomeen. Op deze dagen wordt de kerk namelijk overspoeld door slangen, die zich via gaten en kieren een weg naar binnen banen en rondom de ikonen en kroonluchters kronkelen. De slangen laten zich aanraken, zonder te bijten. Het betreft de katslang (Telescopus fallax) die wel giftig is, maar voor mensen niet levensgevaarlijk. Als de slangen niet komen, wordt dat als een slecht voorteken gezien. Naar men zegt, is dat in de afgelopen eeuw slechts twee keer voorgekomen; in 1940 toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak en in 1953 toen het eiland werd getroffen door een zware aardbeving.

Lipsi

Een zeldzame en unieke ikoon van de Maagd Maria bevindt zich in de kerk Panagia tou Charou op Lipsi. Het toont de Maagd Maria met een gekruisigde Jezus in haar handen, in plaats van het goddelijke kind, zoals gebruikelijk is. Èn er is nog iets bijzonders aan deze plek; dat is het wonder van de bloeiende lelies. Ieder jaar leggen gelovigen in de maand mei bloeiende lelies neer bij de Maria ikoon. De bloemen verdorren na een tijdje en als een bloem is afgesneden, is het wetenschappelijk gezien niet meer mogelijk dat ze opnieuw tot bloei kan komen, maar deze lelies bloeien ieder jaar op 15 augustus weer volledig op. Het wonder van de bloeiende lelies vindt op meerdere plekken in Griekenland plaats, waaronder in het hierboven beschreven klooster Panagia Fidousa op Kefalonia.

Paros

Op Paros viert men de Maria Hemelvaart in de vroeg-christelijke kerk van Panagia Ekatontapiliani aan de haven van Parikia. Na de kerkdienst en de processie volgt een groot festival met een overvloed aan lokale wijn en traditionele gerechten. In de haven vindt een waar spektakel plaats, waarbij verschillende vissersboten met brandende toortsen de haven binnenvaren en er vuurwerk wordt afgeschoten. Het feest wordt opgeluisterd met muziek en dans en duurt tot in de vroege uren van de volgende ochtend.

Lesbos

Op 14 augustus begint de Maria viering met een pelgrimstocht naar het bergdorp Agiassos. De meeste pelgrims beginnen in de hoofdstad Mytilini en lopen 25 km om het dorp te bereiken, waar ze overnachten op het kerkplein. Op 15 augustus wordt eerst een processie gehouden en aansluitend beginnen de festiviteiten met muziek en dans.